Contact|

Gezelschappelijke psychiatrie


Congres | 12 maart 2026 | Nieuwe Buitensocieteit Zwolle

7. De relationale wending

Jaap Wijkstra

In deze bijeenkomst gaat het om de bredere psychologische en sociale context van ‘gezelschappelijke psychiatrie’. Waarom wordt het relationele zo belangrijk? Waarom zien we nu ook zo het tegendeel : polarisatie, wij/zij denken, zondebokken. Onze moeizame weg richting de ‘relational turn’ is al vanaf het begin van de menselijke geschiedenis te reconstrueren.


De laatste 75 jaar ontstaat er een wezenlijke paradigma-shift naar het relationele: filosofisch, psychologisch, sociaal en wetenschappelijk. Niet de onderdelen van een systeem zijn bepalend maar de verbindingen. Bijvoorbeeld: complexiteitstheorie, systeemtherapie, netwerktherapie, dat wij onderdeel zijn van onze leefomgeving.

Pas sinds de laatste 50 jaar is er een taal ontwikkeld om het relationele te kunnen verwoorden. Hoe wij relationeel ontstaan en bestaan. Hoe we vanuit voldoende eigen autonomie de autonomie van de ander (en onze leefomgeving) kunnen her- en erkennen (intersubjectiviteit) en hoe dat meer of minder in onze vroege ontwikkeling ontstaat. Hoe dat een (belichaamde) moral law inhoudt. Hoe deze intersubjectiviteit steeds overgaat in complementariteit (‘only one can live’) en hoe herstel mogelijk is naar intersubjectiviteit (‘beyond only one can live’).

Het is de bedoeling om na een korte introductie met elkaar in gesprek te gaan. Kun je de relational turn herkennen in je eigen leven, je sociale context? Kun je het verschil ervaren tussen intersubjectief en complementair contact? Waarom vind je het intersubjectieve zo belangrijk, voor jezelf en in je werk?

Dr. Jaap Wijkstra (1950) werkte 35 jaar als psychiater en psychotherapeut. Hij was opleider psychiatrie in een Universitair Medisch Centrum. Hij is gepromoveerd op een proefschrift over ernstige depressie. Jaap is auteur van: Wij en zij. De ander als het kwaad.